Liczby po niemiecku, Liczmy razem Eins, zwei, drei…

Eins, zwei, drei… czyli liczby po niemiecku

Liczebniki główne w niemieckim

Zaczynając od podstaw, oto liczby od 1 do 10 wraz z wymową. Zapamiętaj je, ponieważ stanowią bazę wiedzy do nauki kolejnych, większych liczb po niemiecku.

• 1 = eins /aɪns/ - jeden

• 2 = zwei /tsvaɪ/ - dwa

• 3 = drei /draɪ/ - trzy

• 4 = vier /fiːɐ/ - cztery

• 5 = fünf /fʏnf/ - pięć

• 6 = sechs /zɛks/ - sześć

• 7 = sieben /ˈziːbən/ - siedem

• 8 = acht /axt/ - osiem

• 9 = neun /nɔɪn/ - dziewięć

• 10 = zehn /tseːn/ - dziesięć

Liczby od 11 i 12 mają unikalną formę, natomiast te od 13 do 19 tworzy się według schematu: liczba 3-9 plus końcówka -zehn:

• 11 = elf /ɛlf/- jedenaście

• 12 = zwölf /tsvœlf/ - dwanaście

• 13 = dreizehn /ˈdraɪtseːn/ - trzynaście

• 14 = vierzehn /ˈfiːɐtseːn/ - czternaście

• 15 = fünfzehn /ˈfʏnftseːn/ - piętnaście

• 16 = sechzehn /ˈzɛçtseːn/ - szesnaście

• 17 = siebzehn /ˈziːptseːn/ - siedemnaście

• 18 = achtzehn /ˈaxtseːn/ - osiemnaście

• 19 = neunzehn /ˈnɔɪntseːn/ - dziewiętnaście

Liczby dziesiętne również tworzy się dosyć regularnie. Stworzysz je według znanego Ci wzoru - bierzesz cyfrę do 9, ale zamiast -zehn dodajesz -zig. Niektóre liczby z tego szeregu będą ponownie stanowiły wyjątek.

• 20 = zwanzig /ˈtsvantsɪç/- dwadzieścia

• 30 = dreißig /ˈdraɪsɪç/ - trzydzieści

• 40 = vierzig /ˈfiːɐtsɪç/ - czterdzieści

• 50 = fünfzig /ˈfʏnftsɪç/ - pięćdziesiąt

• 60 = sechzig /ˈzɛçtsɪç/ - sześćdziesiąt

• 70 = siebzig /ˈziːptsɪç/ - siedemdziesiąt

• 80 = achtzig /ˈaxtsɪç/ - osiemdziesiąt

• 90 = neunzig /ˈnɔɪntsɪç/ - dziewięćdziesiąt

Duże liczby po niemiecku będą wyglądały następująco:

• 100 = hundert /ˈhʊndɐt/ -sto

• 200 = zweihundert /ˈtsvai̯ˌhʊndɐt/ - dwieście

• 1 000 = tausend /ˈtaʊ̯zənt/ - tysiąc

• 10 000 = zehntausend /ˈtseːnˌtaʊ̯zənt/ - dziesięć tysięcy

• 100 000 = hunderttausend /ˈhʊndɐtˌtaʊ̯zənt/ - sto tysięcy

• 1 000 000 = eine Million /ˌaɪ̯nə mɪˈli̯oːn/ - milion

• 1 000 000 000 = eine Milliarde /ˌaɪ̯nə mɪlˈjaʁdə/ - miliard

• 1 000 000 000 000 = eine Billion /ˌaɪ̯nə bɪlˈjoːn/ - bilion

Schemat tworzenia setek i wyższych okrągłych liczb zauważasz już pewnie samodzielnie.

Liczby poniżej miliona pisze się małą literą, chyba że liczba występuje w roli rzeczownika.

Przykładowe zdanie:

• Er war schon immer eine Sieben im Sport.

= On zawsze był "siódemką" w sporcie.

Jak tworzyć liczby pośrednie po niemiecku?

Liczby pomiędzy pełnymi dziesiątkami tworzy się w niemieckim według bardzo prostej, lecz interesującej zasady. Dużą ciekawostką dla osób znających polski, angielski, hiszpański i inne języki jest fakt, że tworząc liczby pośrednie po niemiecku najpierw mówimy cyfrę jedności a dopiero potem cyfrę dziesiątek. Pomiędzy nimi stawiamy łącznik und - i gotowe! Zobaczmy jak wygląda to na przykładach:

• 21 = einundzwanzig

• 34 = vierunddreißig

• 52 = zweiundfünfzig

• 87 = siebenundachtzig

• 99 = neunundneunzig

Na początku taki schemat wydaje się bardzo trudny i na pewno będzie wymagał wielu ćwiczeń, jednak bez wątpienia nadaje językowi niemieckiego dużego uroku.

Aby stworzyć liczby powyżej setki, zastosuj zasadę doklejania do siebie słów, którą na tym etapie już doskonale znasz. Liczba setek jest określona na początku, a następnie dodaje się odpowiednią formę dla dziesiątek i jednostek:

• 561 = fünfhunderteinundsechzig

• 673 = sechshundertdreiundsiebzig

• 782 = siebenhundertzweiundachtzig

• 894 = achthundertvierundneunzig

• 905 = neunhundertfünf

Liczby po niemiecku i ich poprawna wymowa

Wymowa niemieckich liczb może sprawiać trudności, zwłaszcza dla osób uczących się języka niemieckiego od podstaw lub jako kolejnego języka obcego. Należy zwrócić uwagę na dźwięki, które nie występują w wielu innych językach, takie jak ü w fünf czy ö w zwölf. W tym celu warto na pewno już od początku włączyć do nauki filmy i podcasty po niemiecku lub rozważyć wyjazd na kurs językowy za granicę, aby już od samego początku osłuchiwać się z żywym językiem native speakerów.

Wymowa liczb - wybrane wskazówki:

• zwei /tsvaɪ/ - dźwięk ts na początku jest charakterystyczny i może być wyzwaniem.

• sechs /zɛks/ - zwróć uwagę na miękkie s na początku.

• drei /draɪ/ - wymaga wyraźnego r, które w niemieckim jest zazwyczaj gardłowe.

Liczby porządkowe w języku niemieckim

Liczebniki porządkowe w języku niemieckim są używane do wskazywania między innymi kolejności, dat i numerów mieszkań lub pięter. Stosuje się je w wielu codziennych sytuacjach. Niemiecki liczebnik porządkowy często jest zakończony przyrostkiem -te lub -ste. Istnieje kilka wyjątków od tej reguły, np. czwarty to vierte, a nie vierste.

Poniżej znajdziesz listę podstawowych liczebników porządkowych:

• 1 = erste (pierwszy)

• 2 = zweite (drugi)

• 3 = dritte (trzeci)

• 4 = vierte (czwarty)

• 5 = fünfte (piąty)

• 6 = sechste (szósty)

• 7 = siebte (siódmy)

• 8 = achte (ósmy)

• 9 = neunte (dziewiąty)

• 10 = zehnte (dziesiąty)

Jak tworzyć liczebniki porządkowe w niemieckim powyżej 10?

Tworzenie liczebników porządkowych w języku niemieckim powyżej 10 jest dość proste. Generalnie dodaje się końcówkę -te do liczby głównej do 19, a od 20 i dalej -ste.

Liczebniki od 11 do 19:

• 11 = elfte (jedenasty)

• 12 = zwölfte (dwunasty)

• 13 = dreizehnte (trzynasty)

• 14 = vierzehnte (czternasty)

• 15 = fünfzehnte (piętnasty)

• 16 = sechzehnte (szesnasty)

• 17 = siebzehnte (siedemnasty)

• 18 = achtzehnte (osiemnasty)

• 19 = neunzehnte (dziewiętnasty)

Liczebniki powyżej 20:

• 20 = zwanzigste (dwudziesty)

• 21 = einundzwanzigste (dwudziesty pierwszy)

• 30 = dreißigste (trzydziesty)

• 40 = vierzigste (czterdziesty)

• 50 = fünfzigste (pięćdziesiąty)

• 60 = sechzigste (sześćdziesiąty)

• 70 = siebzigste (siedemdziesiąty)

• 80 = achtzigste (osiemdziesiąty)

• 90 = neunzigste (dziewięćdziesiąty)

• 100 = hundertste (setny)

• 1000 = tausendste (tysięczny)

Przykładowe zdania z liczebnikami porządkowymi po niemiecku:

• Der erste Januar ist ein Feiertag.

= Pierwszy stycznia jest dniem wolnym od pracy.

• Meine Wohnung ist im dritten Stock.

= Moje mieszkanie znajduje się na trzecim piętrze.

• Das ist das fünfte Mal, dass ich dieses Buch lese.

= To jest piąty raz, kiedy czytam tę książkę.

• Der zehnte Oktober ist der Geburtstag meines Bruders.

= Dziesiąty października to urodziny mojego brata.

Zastosowanie liczb

Liczby w języku niemieckim, podobnie jak innych językach, są niezbędne w wielu kontekstach, od codziennych sytuacji po kulturę. Oto kilka obszarów, gdzie odgrywają kluczową rolę.

Daty po niemiecku

Podawanie dat jest jednym z najczęstszych zastosowań liczb. W języku niemieckim dni miesiąca są liczebnikami porządkowymi. Na przykład:

• Der erste Januar = 1 stycznia

• Der fünfte Mai = 5 maja

• Der vierundzwanzigste Dezember = 24 grudnia (Wigilia Bożego Narodzenia)

• Der dritte Oktober = 3 października (Dzień Jedności Niemiec)

Daty to nie tylko dni, miesiące, ale też lata. W języku niemieckim sposób wymawiania lat zmienia się w zależności od tego, czy mówimy o latach przed rokiem 2000, czy po nim. Zmiana sposobu wymawiania liczb w roku od 2000 jest powszechnie stosowana i odzwierciedla bardziej współczesną formę liczenia.

Lata przed 2000 rokiem dzielone są na dwie części: najpierw wymawia się liczbę setek, a potem liczbę jednostek i dziesiątek. Wygląda to tak:

• 1954 to neunzehnhundertvierundfünfzig (dosłownie: dziewiętnaście set pięćdziesiąt cztery)

• 1620 to sechzehnhundertzwanzig (dosłownie: szesnaście set dwadzieścia)

Po roku 2000 lata wymawia się tak, jak w języku polskim, jako pełną liczbę:

• 2005 to zweitausendfünf (dosłownie: dwa tysiące pięć).

• 2019 to zweitausendneunzehn (dosłownie: dwa tysiące dziewiętnaście).

Godziny po niemiecku

Podawanie godzin i minut to kolejna ważna umiejętność. Niemcy używają formatu 24-godzinnego:

• Es ist zehn Uhr.

= Jest dziesiąta.

• Es ist vierzehn Uhr dreißig.

= Jest czternasta trzydzieści.

• Das Konzert von Rammstein beginnt um achtzehn Uhr.

= Koncert Rammsteina zaczyna się o osiemnastej.

• Der Film fängt um zwanzig Uhr an.

= Film zaczyna się o dwudziestej.

Więcej na temat godzin można przeczytać na sita.pl - Godziny w języku niemieckim¹ .

Miary i wagi

W codziennym życiu liczby są używane do określania miar i wag. Na przykład:

• Ein Liter Milch - Jeden litr mleka

• Zwei Kilo Äpfel - Dwa kilogramy jabłek

• Drei Liter Bier - Trzy litry piwa

• Ein Kilo Haribo-Gummibärchen - Jeden kilogram żelków Haribo

Pieniądze

W transakcjach finansowych liczby są nieodzowne. Przykłady:

• Das kostet fünf Euro.

= To kosztuje pięć euro.

• Ich habe nur zehn Euro.

= Mam tylko dziesięć euro.

• Das Album von Tokio Hotel kostet zwanzig Euro.

= Album Tokio Hotel kosztuje dwadzieścia euro.

• Die Eintrittskarte für das Wacken Open Air Festival kostet fünfzig Euro.

= Bilet na Wacken Open Air festiwal kosztuje pięćdziesiąt euro.

Numery telefonów

Numery telefonów po niemiecku podajemy jako ciągi kolejnych liczb. Na przykład:

• Meine Telefonnummer ist acht, fünf, drei, sechs, zwei, vier, null.

= Mój numer telefonu to 8536240.

Wydarzenia sportowe

Liczby są również ważne w kontekście wydarzeń sportowych:

• Deutschland gewann die Weltmeisterschaft zum vierten Mal im Jahr 2014.

= Niemcy zdobyły mistrzostwo świata po raz czwarty w 2014 roku.

• Das Bundesliga-Spiel endet um zwanzig Uhr.

= Mecz Bundesligi kończy się o dwudziestej.

Liczby pojawiają się też w wielu niemieckich przysłowiach, jak na przykład:

• Alle guten Dinge sind drei.

= Polski odpowiednik: Do trzech razy sztuka.

• Zwei Fliegen mit einer Klappe schlagen.

= Polski odpowiednik: Upiec dwie pieczenie na jednym ogniu.

• Doppelt genäht hält besser.

= Polski odpowiednik: Co dwie głowy, to nie jedna.

• Zwei sind ein Paar, drei sind eine Gruppe.

= Tłumaczenie: Dwoje to para, a troje to już tłok.

• Eine Schwalbe macht noch keinen Sommer.

= Polski odpowiednik: Jedna jaskółka wiosny nie czyni.

Opanowanie liczb w języku niemieckim jest kluczowe dla skutecznej komunikacji. Wymaga to nie tylko zapamiętania liczebników, ale także zrozumienia ich wymowy i zastosowania w różnych kontekstach. Dzięki regularnej praktyce i zwracaniu uwagi na specyficzne dźwięki, nauka liczb w niemieckim staje się łatwiejsza i bardziej efektywna.

_____________________________

Przydatne linki:

¹ Sita.pl - godziny w języku niemieckim: https://www.sita.pl/godziny-w-jezyku-niemieckim [dostęp 31.07.2024]

² Niemieckidasielubic.pl - przysłowia po niemiecku: https://niemieckidasielubic.pl/popularne-niemieckie-przyslowia-i-ich-polskie-odpowiedniki/ [dostęp 31.07.2024]

Autor: Sylwia Stryjewska, Nauczyciel , metodyk i trener nauczycieli, koordynator projektów edukacyjnych